Trekschuit. De trekschuit ontstaat ca. 1561. In elk geval reist Willem van Oranje er mee in 1577. In Nederland worden trekvaarten gegraven en zo ontstaat een uitgebreid netwerk van vaste routes met dienstregelingen.
Het systeem verdwijnt langzamerhand door de opkomst van diligence en trein.
Postkoets. De eerste Nederlandse postkoets rijdt in 1665 in Drente. Hij verdwijnt uit het straatbeeld na de aanleg van het spoor. Getrokken door paarden vervoert de koets zowel post als reizigers. Al vanaf 1489 is er een systeem voor koeriersdiensten dat een groot deel van Europa bestrijkt.
Diligence. De diligence richt zich vooral op het vervoer van personen en hun bagage. Er bevinden zich 2 tot 3 afdelingen in de koets. Vooral het ‘gewone volk’ gebruikt de trekschuit, diligence en omnibus.
De rijken huren een privékoets.
Omnibus. De omnibus is voor die tijd (vanaf 1829) grootschalig openbaar personenvervoer, een soort bus getrokken door paarden.
Trein. Wikipedia over de geschiedenis van de eerste treinen in Nederland: in 1839 rijdt de eerste trein tussen Haarlem en Amsterdam. De lijn Amsterdam-Hilversum-Amersfoort is in gebruik vanaf 1874.
Paardentram algemeen en in Amsterdam.
De eerste paardentram in Nederland rijdt in 1864 van den Haag naar Scheveningen. In Amsterdam gaat de 1e vanaf 1875. Naar Arnhem kun je pas in 1845.